İmar Planı Değişikliğinde Değer Artış Payı Düzenlemesi
Yapılan uygulama imar planı değişiklikleri sonucunda taşınmazın değerinde meydana gelen artışın %90’ının devlete ödenmesini öngörüyor.
Resmî Gazete’de yayımlanan “İmar Planı Değişikliğine Dair Değer Artış Payı Uygulama Yönetmeliği”, taşınmaz maliklerinin talebi üzerine yapılan uygulama imar planı değişiklikleri sonucunda taşınmazın değerinde meydana gelen artışın %90’ının devlete ödenmesini öngörüyor.
Yönetmeliğin öne çıkan noktaları:
-
Taşınmazın değerinde imar planı değişikliğiyle oluşan artışın %90’ı “değer artış payı” olarak devlete aktarılacak.
-
Uygulama, usul ve esasları belirleyen ayrıntılı düzenlemelerle yürütülecek.
-
Amaç, imar planı değişikliklerinden doğan kamusal faydayı topluma geri kazandırmak.
İmar Planı Değişikliğine Dair Değer Artış Payı Uygulama Yönetmeliği
Özetle, Yönetmelik, taşınmaz maliklerinin talebi üzerine yapılan uygulama imar planı değişiklikleri sonucunda taşınmazın değerinde meydana gelen artışın (değer artışının) %90'ının değer artış payı olarak devlete ödenmesi hakkındaki usul ve esasları belirlemektedir.
Yönetmeliğin Temel Amacı ve Kapsamı
Yönetmeliğin temel amacı ve kapsamı şunlardır:
Amaç: Uygulama imar planı değişikliği sonucu taşınmazda oluşacak değer artışının %90'ını değer artış payı olarak kamuya kazandırmak.
Bu payın tespiti, kesinleşmesi, ödenmesi ve dağıtımına ilişkin usul ve esasları belirlemek.
Kapsam: Taşınmaz maliklerinin tamamının talebi üzerine ilgili idarelerce onaylanan uygulama imar planı değişiklikleri sonucunda oluşacak değer artışının kamuya kazandırılması işlemleri, başvuru esasları, değerleme raporlarının hazırlanması, Kıymet Takdir Komisyonunun çalışması, değer artış payının kesinleşmesi, ödenmesi ve diğer ilgili işlemleri kapsar.
Yönetmelikte geçen ve anlaşılması gereken anahtar kavramlar:
Değer Artışı: Plan değişikliği öncesi taşınmazın değeri ile plan değişikliği sonrası değeri arasındaki fark.
Değer Artış Payı (DAP): Bu değer artışının %90'ı.
Değerleme Raporu: Sermaye Piyasası Kanununa göre yetkilendirilmiş lisanslı gayrimenkul değerleme kuruluşları tarafından hazırlanan, plan öncesi ve sonrası taşınmaz değerini gösteren rapor.
Kıymet Takdir Komisyonu: İdare bünyesinde kurulan ve değerleme raporlarını esas alarak değer artışını ve DAP'ı tespit eden komisyon.
Değer Artış Payına Konu Olacak Plan Değişiklikleri
DAP'a tabi olacak plan değişiklikleri temel olarak şunlardır
(Madde 6):
Ada Bazında Değişiklikler: En az 1000 m² ve üzeri yüzölçümüne sahip imar adalarında; nüfusu, yapı yoğunluğunu, kat adedini, bina yüksekliğini artıran veya fonksiyon değişikliği getiren plan değişiklikleri.
Parsel Bazında Fonksiyon Değişikliği: Konut kullanımı hariç sadece fonksiyon değişikliği. (Mevcut konutun olduğu parsellerde nüfusu/yoğunluğu artırmamak kaydıyla karma kullanım getiren fonksiyon değişiklikleri de DAP'a tabidir).
Riskli Yapı Parselleri: Riskli yapının bulunduğu parsellerde, mevcut emsale esas inşaat alanını %20'nin üzerinde artıran plan değişikliklerinde, %20'nin üstündeki kısım DAP'a tabidir.
Değer Artış Payı Alınmayacak Durumlar (Muafiyetler)
Bazı durumlarda DAP alınmaz (Madde 7):
6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamındaki alanlar:
Riskli alanlar, rezerv yapı alanları.
Riskli yapı parsellerinde, mevcut emsal inşaat alanındaki en fazla %20'lik artışa kadar olan plan değişiklikleri.
Kamu yatırımları ile kamu mülkiyetindeki alanlar.
Mazbut ve mülhak vakıflara ait alanlar.
Emsale esas inşaat alanını, nüfusu, bina yüksekliğini, kat adedini artırmayan ve düzenleme ortaklık payı olarak ayrılan alanlarda azalmaya neden olmayan cephe hattı düzeltmeleri ve yapı yaklaşma mesafesi değişiklikleri.
İdarelerce resen onaylanan (malik talebi olmaksızın) nazım veya uygulama imar planı değişiklikleri.
Değer Artış Payının Tespiti ve Ödenmesi
Tespit: Kıymet Takdir Komisyonu, en az iki yetkili kuruluştan alınan değerleme raporlarındaki değer artışının aritmetik ortalamasından az olmamak üzere değer artışını belirler (Madde 11).
Kesinleşme: Plan değişikliği onaylandıktan sonra askıya çıkarılmadan önce DAP kesinleştirilir.
İlgiliye tebliğ edilir ve malik 7 gün içinde itirazını veya ödeme şeklini bildirir (Madde 12).
Ödeme:
Peşin: %10 indirim uygulanır ve tahakkuku takip eden bir ay içinde ödenir.
Taksitle: Toplamda dört taksit.
İlk taksit faizsiz, diğer taksitler 6, 12 ve 18. aylarda TÜFE artışları uygulanarak ödenir (Madde 13).
DAP ödemesi tamamlanmadan taşınmaz için satış, devir, ruhsat gibi işlemler yapılamaz.
Değer Artış Payının Dağılımı
Yatırılan DAP, farklı hesaplara ve idarelere paylaştırılır (Madde 14):
