Ülke demokratik reformlara yönelince, bu yaptırımlar birkaç ay önce kaldırıldı.

Şirket, pazartesi günü ilk nakliyatın gerçekleştiğini ve yakında yerel üretime geçileceğini duyurdu.

Bira ve şaraptan başlayarak, insanlık tarihindeki yaygın içeceklerin mercek altına alındığı "A History of the World in Six Glasses" kitabının yazarı Tom Standage, Coca Cola'nın bir ülkeye girişinin güçlüb bir sembolik anlamı olduğu görüşünde.

"Coca Cola'nın sevkiyata başladığı an, orada gerçek bir değişimin olduğunu söyleyebileceğiniz andır" diyor ve ekliyor: "Coca Cola, bardaktaki kapitalizme en yakın şeydir." Coca Cola'nın rakibi PepsiCo da, Birmanya'da satışa başlamayı planladığını duyurdu bile.

Şimdi dünyada Coca Cola'nın alınıp satılamadığı sadece iki ülke var: Küba ve Kuzey Kore. İlki 1962'den, ikincisi 1950'den beri Amerikan ticaret ambargosu altında.

Aslında Küba, 1906 yılında, ABD dışında kolanın şişelendiği ilk üç ülkeden biriydi.

Ancak Fidel Castro iktidarının özel mal varlıklarını kamulaştırmaya başladığı 1960'larda şirket ülkeyi terk etti.

Kuzey Kore'deki yerel haberlerde, Pyongyang'da bir restoranda Coca Cola satıldığı iddia ediliyor. Fakat şirket, orada içeceklerinden satılıyorsa, bunların yasal yollardan değil, karaborsa aracılığıyla kaçak olarak satıldığını belirtiyor.

ATILIM DÖNEMİ: İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI

Siyah köpüklü içecek, 1886 yılında Georgia eyaletinin başkenti Atlanta'da yaratıldı.

İlk günlerinden itibaren Coca Cola şirketi dünya çapında yayılmaya istekliydi ve 1900'lerin başında Asya ve Avrupa'da şişelemeye geçmişti.

Ama şirket en büyük atılımını, yurtdışındaki Amerikan askerlerine Coca Cola dağıtılmaya başlandığı İkinci Dünya Savaşı sırasında yaşadı.

Savaş boyunca dünya çapında kurulan 60 askeri şişeleme tesislerinde üretilen ürünler, yerel halk tarafından da tadılıyordu.

Standage, ürünün Amerikan vatanseverliği ile bağdaşık göründüğü için şeker kısıtlamasından muaf tutulduğunu hatırlatıyor.

O dönem Avrupa'daki müttevik güçlerin komutanı olan Dwight Eisenhower'ın düşkünü olduğu içeceğin Kuzey Afrika'da bulunabilmesini sağladığı söylenir.

Standage'ın aktardığına göre, içeceği ikram ettiği Sovyet generali Georgy Zhukov'un votkaya benzer, renksiz, özel bir çeşidinin yapılması isteği Coca Cola tarafından yerine getirilmiş. Bugünlerde Coca Cola, küresel markalar içinde, birinci değilse, önde gelenlerden biridir.

Geçmişte Coca Cola için çalışan marka uzmanı Bruce Webster, "Her zaman Amerikan rüyasıyla ilgili olmuştur" diyor.

FRANSA VE ORTA DOĞU

Ama her ülke, Coca Cola'nın temsil ettiği Amerikancılığı bağrına basmaz.

1950'lerde aşağılayıcı "Coca-kolonizasyon" terimini ilk kullanan Fransızlardı. Fransa toplumuna tehdit olarak görülen içeceği taşıyan kamyonlar devriliyor, şişeler kırılıyordu.

Soğuk Savaş süresince Coca Cola, sembolü olduğu kapitalizmle komünizm arasındaki kırılma hattıydı.

Kârların doğrudan komünist hükümetlerin kasasına gireceği korkusu nedeniyle Sovyetler Birliği ülkelerinde satılmıyordu.

O boşluğu dolduran Pepsi büyük satışlar elde etti.

Strand, 1989'da Berlin Duvarı yıkılırken Doğu Almanyalıların içeceği kasa kasa almasını şöyle açıklıyor: "Coca Cola içmek özgürlüğün sembolüydü." Sovyetler Birliği'nin dışında, Coca Cola'nın en çok çekişme konusu olduğu bölge Orta Doğu'ydu. Arap Birliği, İsrail'de satıldığı için ürünü 1968-1991 arasında boykot etti.

Pepsi, Orta Doğu'da çokça satış yaptı ve içeceğin birçok yerel çeşidi ortaya çıktı.

Webster, Coca Cola'nın istememesine rağmen, ABD ile doğrudan bağlantılı görüldüğü için politikaya karıştırıldığını veya eleştiri oklarının hedefi olduğunu söylüyor.

Ona göre, "kendi başına 'Amerika' markası artık kirlenmiş durumda ve insanlar ona şüpheyle yaklaşıyor." Tayland'da 2003'te sokağa çıkanlar, Irak'taki Amerikan işgalini protesto için sokaklara Coca Cola dökmüştü ve satışlar bir süre durduruldu.

İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, Coca Cola'yı yasaklama tehdidi savururken, Venezuela lideri Hugo Chavez geçenlerde halka, Coca Cola veya Pepsi ürünleri yerine yerel meyve sularından içmeleri çağrısı yaptı.

Ama doğumundan 126 yıl sonra bile Coca Cola satışlarını artırmaya devam ediyor; özellikle Hindistan, Çin ve Brezilya gibi gelişmekte olan pazarlarda.

KAYNAK: BBC TÜRKÇE

Güncelleme Tarihi: 11 Eylül 2012, 23:46