56 metre yüksekte 100 km hız!

Bu heyecana kalbim dayanmaz demeyin bilim adamı onayı var!


Şimdi tüm AVM’ler çılgın lunaparklar peşinde. Kurtköy Via/Port’ta kurulan oyuncaklara binebilir misiniz bilmiyorum ama ben İTÜ’deki ‘lunapark uzmanı’ Prof. Mecitoğlu ile konuşunca çok aydınlandım. Bu oyuncakların insan sağlığına zarar vermeyecek “G” değerine göre üretildiğini öğrendim. En yükseği 4.5 G, 56 metreye çıkarıp, 100 kilometre hızla sallıyor.

AVM'LERİN HEDEFİ ÇOCUKLAR
İstanbul’un neredeyse sınırına kurulmuş, Kurtköy ViaPort’un Genel Müdürü Bülent Kural, “İki timsah ve 10 flamingo geliyor. Lunaparkımızı da genişletiyoruz. Avrupa’da olmayan oyuncaklar gelecek. Burası tam bir cazibe merkezi olacak” dediğinde, geçen hafta Torunlar Şirketler Grubu’nun, “Eğlence merkezimizi genişletiyoruz” açıklamasını hatırladım ve “Tamam” dedim, “Artık AVM’lere yeni marka getirmek yetmiyor, herkes çocukları tavlamanın peşinde. Şimdi yarış burada…”
Türkiye’nin lunapark fabrikası Dal Lunapark’ın sahibi Özcan Dal’a da bu yolla ulaştım. 21 yıl sonra ilk kez iç piyasaya satış yapmaya başlamış Özcan Dal. Avrupa’da pek çok lunapark için bugüne kadar yaklaşık 200 oyuncak üreten şirket, müşteri trafiğini artırmak isteyen AVM’ler için cankurtaran olmuş. Özcan Dal şimdi Kurtköy’deki Via/Port’a yeni heyecanlar getirmeye hazırlanıyor.


BİLİMSEL TESTLERLE RİSK ANALİZİ
Herkes adrenalin delisi değil ya, aklıma ilk gelen soruyu soruyorum, “Bu oyuncaklara aşırı heyecanlı insanların binmesinde bir sakınca var mı?” Bu soru, konuyu bir anda bilimselleştiriyor. Özcan Dal, tasarım, üretim ve montaj süreçlerinde dört üniversite ile ortaklaşa çalıştıklarını anlatıyor. Modelleme yöntemiyle her bir oyuncağın çalıştığında yarattığı “G” değerinin hesabını anlatıyor bana:
“Toplam ivmenin yerçekimi ivmesine bölünmesiyle oluşan G değerlerini saptıyoruz. Pilotlar maksimum 9 G’ye dayanır. Ondan sonrasında bayılırlar. Bu nedenle uçaklar 7G ile uçarlar. Bizim oyuncaklarımızda maksimum 4 G alınır, bunun da insan sağlığına zararı yoktur, korkmayın binin.”


DÜZENLİ RÖNTGEN ÇEKMEK GEREK
Özcan Dal, Türkiye’nin en tanınmış ‘lunapark profesörü’nün de İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zahit Mecitoğlu olduğunu söylüyor. “Bir de onunla konuşmak gerek” diye düşünüyorum, Prof. Mecitoğlu, üretim aşamasında oyuncakların belli yüklere dayanıp dayanmayacağını test ettiklerini söylüyor ve uyarıyor: “Ama bu yetmez. Lunaparklardaki oyuncakların röntgenini çekerek içinde çatlak olup olmadığının da belirli aralıklarla kontrol edilmesi gerekiyor. Bunu yapan cihazlar var.”

 

AVRUPA'NIN EN UZUN PARKURU
Gelecek yıl Via/Port’a 20 milyon dolarlık Roller Coaster geliyor. 6 boğumu olan bu oyuncak 10 dönüm arazinin tamamında dönüş yapacak. Via/Port’un 10 bin metrekare olarak genişletilen eğlence alanında Türkiye’de daha önce hiç görülmemiş oyuncaklar yer alacak. Önümüzdeki hafta devreye girmesi planlanan alanda örneğin Flying Carpet adında değeri 700 bin dolar olan bir oyuncak var, aynı anda 36 kişi biniyor. Mekanizma binenleri 35 metreye çıkarıyor ve burada taklalar attırıyor. Booster denen ve Türkiye’de Roket adıyla tanınacak oyuncak ise 56 metreye çıkarıp 100 kilometre süratle daireler çiziyor. 8 kişinin bindiği bu oyuncak 500 bin dolar değerinde. Heyecan katsayısı da çok yüksek.

 

İKİ TİMSAH 10 FLAMİNGO
Via/Port Genel Müdürü Bülent Kural, geçtiğimiz haftalarda bir gazetede Isparta Eğirdir Belediyesi’nin borçları nedeniyle hayvanat bahçesindeki hayvanları satışa çıkardığını okuyor. Timsahların izini sürüp Antalya’da bir hayvanat bahçesine satıldığını öğreniyor. Ve satın alan işletmeciyi İstanbul’a çağırıp, “Burası uygun mu” diye soruyor. Sonuçta iki timsah ve 10 flamingo için anlaşma imzalanıyor.

ROLLER COASTER 2 YILDA ÜRETİLİYOR

Dal Lunapark/Özcan Dal”

Ürettiğimiz lunapark oyuncaklarının tamamını Almanya, İsviçre, İsveç, Hollanda ve Danimarka’ya satıyorduk. Via/Port’tan teklif geldi. Paris ve Manchaster’e yaptığım oyuncağın üçüncüsünü yaptık, adı Star Flayer. 40 metre yükseklikte uçuruyor, Roket de 0 metre yükseklikte 100 kilometre hızla takla attırıyor. İthal bir oyuncak var Super Loop On Top. Eurodisney’e 102 tane oyuncak sattık. Yılda en fazla 15 oyuncak üretebiliriz, çünkü çok zaman alıyor. Şimdi Avrupa’nın en uzun roller Coaster’ini yapacağız, iki yıl sürecek yapımı. İTÜ, Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü, Yıldız Teknik Üniversitesi ve Kocaeli Üniversitesi ile çalışıyoruz. Üretimden sonra
düzenli kontrol şart

Prof. Dr. Zahit Mecitoğlu/ İTÜ:
Üretim aşamasında oyuncakları modelleyip üzerine gelen yükü uyguluyoruz. Binen kişilerin ağırlığı, atalet yükleri ve rüzgâr yüklerini uyguluyoruz. Bu yüklere yapının dayanıp dayanmayacağına bakıyoruz. Belirli emniyet katsayıları çalıştırılıyor. Oyuncakların kullanım sırasında da sağlıklı çalışmasının sağlanması gerekiyor. Bizde özel cihazlar var, oyuncağın bir tür röntgeni çekiliyor, içinde çatlak olup olmadığını
görebiliyorsunuz. Kritik oyuncaklarda bu kontrollerin mutlaka yapılması gerekiyor.

Esen Y. Evran / HT Ekonomi