Bir zamanlar Amerikalıların üstüne titrediği ''hârika çocuk'' öldü

Adana'da 1950'li yıllarda lise öğrencisiyken füze çalışmaları yapan, daha sonra ABD'ye giderek roketler ve atom silahları üzerine çalıştığı belirtilen araştırmacı İrfan Mavruk, New York'ta vefat etti. Vasiyeti üzerine ABD'den Adana'ya getirilen Mavruk, burada toprağa verildi.


Adana'da 1950'li yıllarda lise öğrencisiyken füze çalışmaları yapan, daha sonra dönemin Başbakanı Adnan Menderes'in desteğiyle ABD'ye giderek roketler ve atom silahları üzerine çalıştığı belirtilen araştırmacı İrfan Mavruk, vefat ettikten sonra vasiyeti üzerine ABD'den Adana'ya getirilerek toprağa verildi.

ABD'nin New York kentinde 4 Ağustos tarihinde geçirdiği kalp krizi nedeniyle hayatını kaybeden İrfan Mavruk'un (69) cenazesi, memleketi Adana'da Karşıyaka Mahallesi 553 Sokak'taki baba evine getirildikten sonra Ali Hocalı Mezarlığında toprağa verildi.

İrfan Mavruk'un Adana'da yaşayan ağabeyi Abit Mavruk, kardeşinin ilkokul 5. sınıftan itibaren teknik konulara ilgi duyduğunu ve çeşitli denemeler yapmaya başladığını, lise yıllarında hazırladığı füzeyi uçurmayı başardığını, uzaya gidecek gemi projesinin yüksek mühendislerce hayretle incelendiğini kaydetti. Abit mavruk, bir gün okulda atom dersi işlenirken kardeşinin anlatımının kendisine ABD'nin kapısını açtığını ifade ederek, şöyle devam etti:

"Bunun üzerine öğretmen idareye, o da milli eğitim müdürüne haber veriyor, konu valiye kadar gidiyor. Bunun üzerine havaalanından ABD mühendisleri geliyor ve tepkili motorları soruyorlar, kardeşim de izah ediyor. 'Bunda bir fevkalâdelik var' diyorlar. Vali bey eski TBMM Başkanı Refik Koraltan'a bir mektupla gönderdi. Ankara'ya gittik, orada Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Bölümü hocaları da kardeşimi imtihan etti ve onlardan da müspet not aldı.

Bunun üzerine, Koraltan durumu dönemin Başbakanı Adnan Menderes'e anlatıyor. Menderes de kardeşimi çağırdı. Birlikte gittik. İstanbul'da Dolmabahçe Sarayında Koraltan, bakanlar ve Menderes vardı. Koraltan 'Bahsettiğim çocuk bu' dedi. Menderes tanıdığı bir matematik profesörüne gönderip, onun da görüşünü aldı. Bunun ardından, 'Yüksek zekâlı çocuklar fonu'ndan ABD'ye gönderelim dediler. 1959'da New York'a gönderdiler. Orada da ABD'liler teste tabi tutup Colombia Üniversitesine kaydettiler. Gittiğinde lise 2'deydi, son sınıfı da atlamış oldu."

Kardeşinin, ABD'de Houston'da bir nükleer araştırma merkezinde çalıştığını ifade eden Abit Mavruk, "Orada dönemin ünlü bilim insanlarıyla birlikte çalıştı. Aralarında hidrojen bombasını bulan bilim adamı da vardı. Daha sonra nükleer silahların parçalarını üreten fabrikalarda çalıştı . 'Atom bataryası' geliştirdiklerinden bahsetmişti. Füzeler uzaya çıktığında patlıyordu, bunun sebepleri ve çareleri üzerine çalışmıştı. Bir ara da Porto Rico'daki bir silah fabrikasında çalıştı" dedi.

İrfan Mavruk'un, ABD'de İspanyol kökenli bir bayanla evlendiğini ve 3 çocukları olduğunu kaydeden Abit Mavruk, "Mutlu bir aile yaşamı sürdü. Önceki sene emekli olmuştu ve New York'ta yaşıyordu" diye konuştu. Mavruk, ABD'ye gittikten sonra 16 Şubat 1965 tarihli gazetelerde hakkında geniş haberler yer aldı.

Türkiye'deki gazeteler, "Amerikalıların üstüne titrediği harika çocuk. İrfan Mavruk" ve "Hakkında özel kanun çıktı, gizli polis de onu koruyor" şeklinde başlıklarla verdikleri haberlerde, "25 yaşındaki bir Türk genci feza ilmine ışık tutuyor. İrfan Mavruk tarafından yapılan ve radarsız olarak uzaya fırlatılan roket büyük bir başarı sağladı" yazdılar.